Amerika’da metal işçileri grevde

Dünyanın en büyük inşaat makineleri, traktör ve diğer tarım makineleri üreticilerinden John Deere’in Amerika’daki fabrikalarında grev var! John Deere 1,5 milyara yakın nüfusu olan tarım ülkesi Hindistan’ın traktör devi Mahindra’nın arkasından dünyanın ikinci traktör imalatçısı. Amerika’da Iowa, Illinois ve Kansas eyaletlerindeki 12 fabrikasında 10 binden fazla imalat ve bakım işçisi ABD’nin en güçlü sendikalarından United Auto Workers’ın (Birleşik Otomobil Sendikası) çatısı altında 14 Ekim’den beri grev mücadelesi veriyorlar.

Amerikan sendika hareketinde grev başladı mı en önemli faaliyet işveren fabrikaya grev kırıcıları doldurmasın diye 24 saat ellerinde “bu işyerinde grev vardır” ibaresi ve sendikanın adı yer alan pankartlar taşıyan grev gözcüleri çıkarmaktır. John Deere işçileri de kiminde 750 işçi, kiminde 3000’e varan işçi çalışan 12 fabrikada iki haftayı aşkın süredir gözcülük yapıyor.

John Deere, işçilerine %5 ila 6 arasında ücret artışı öneriyor. Oysa ABD’de son dönemde enflasyon tam da bu düzeye yükselmiş durumda. Dolayısıyla, şirketin kârının gayet iyi gittiği bir dönemde işçilere sıfır ücret artışı önerilmiş oluyor. Şirketin yöneticisi (moda deyimle CEO’su) John May, 2020 yılında 15,6 milyon dolar (yanlış okumadınız milyon dolar!) maaş ve prime layık görülmüş. Bu, “yalnızca” (!) 6 milyon dolar kazandığı 2019 yılına göre %160 bir artış oluyor. İşçilere %5-6, genel müdüre %160! Sermayenin adaleti bu işte, her yerde!

Amerikan sendika hareketi son on yıllarda çok geriledi. Hareketin başındaki bürokratlar da tek büyük konfederasyon olan AFL-CIO’yu, düzen partilerinden biri olan Demokratların (şimdiki Başkan Joseph Biden’ın partisi) işçi bürosu haline getirdiler. Ama sendikal geleneklerin bazılarına dokunulamıyor. Bunların en önemlisi grev boyunca sendikanın grev fonuyla işçiyi desteklemesi. UAW sendikası da bu grevde işçilere her hafta 275 dolar (ABD’de ücretler haftalık ödenir), yani kaba bir hesapla ayda 1.100 ila 1.300 dolar arası grev ödemesi yapacak. Bir başka sendikal gelenek yukarıda sözünü ettiğimiz grev gözcülüğü. Nihayet, belki de en önemlisi, sendikalarda yönetim toplu sözleşme tekliflerini işçinin oyuna sunmadan kabul edemiyor. Bu son derece demokratik uygulama, 1930’lu yıllarda Amerikan işçi sınıfının özellikle metalde, en başta da otomobilin merkezi Detroit şehrinde (Bursa misali) giriştiği dev mücadelelerde yerleşmiş, sonra da birçok sendikada olduğu gibi kalmış.

Bu satırların yazılmakta olduğu 30 Ekim günü John Deere ile UAW arasında bir geçici anlaşmaya ulaşıldığı haberi geldi. Ama grev devam ediyor. Neden? Çünkü anlaşma 10 bin işçinin oyuna başvurulmadan kesinleşemiyor! Darısı Türkiye işçi sınıfının başına!

Bu yazı Gerçek gazetesinin Kasım 2021 tarihli 146. sayısında yayınlanmıştır.