Esad Moskova tutsağı

Cumhuriyet gazetesinin Moskova’daki Putin-Esad görüşmesini takdimidir: “Gövde gösterisi”. Gazete, solda genel olarak her geçen gün gelişmekte olan Putin sempatisine kapılmış görünüyor. Putin’in Esad’ı Moskova’da ağırlayarak “Esad Suriye’nin meşru lideridir” mesajı vermiş olduğunu iddia ediyor. Neredeyse anti-emperyalist bir Putin imgesi yaratıyor (Cumhuriyet, 22 Ekim 2015, s. 9).

Anlaşılan gazetenin dış haberler sorumluları hem kendi yazdıkları sayfayı okumuyorlar, hem de unutkanlık hastalığına yakalanmışlar. Bu haberden daha iki gün önce kendileri “Kerry’den beşli plan” başlıklı bir haberde ABD’nin Rusya’yı, Türkiye, Suudi Arabistan ve Ürdün ile bir araya getirerek Suriye’nin geleceğini konuşmaya hazırlandığını yazmıştı. Bu haberde, Rus kaynaklarının da ABD’nin Suriye konusunda bütünüyle karşıt görünen konumlara sahip Rusya ve Suudi Arabistan’ı bir araya getireceğini doğruladığı belirtildikten sonra kelime kelimesine şöyle deniyor: “Alman mevkidaşını ağırlayan Suudi Dışişleri Bakanı Adil Cubeyir, Suriye’de muhalefet ile hükümet temsilcilerinin geçici yönetim konseyi kurmalarının ardından Esad’ın iktidardan gitmesi gerektiğini savundu. Bu konseyin Esad iktidardayken oluşturulabileceğini dile getiren Cubeyir, ‘Ama kurulup çalışmaya başladı mı Esad’ın rolü biter’ dedi” (Cumhuriyet, 20 Ekim 2015, s. 10).

Bu ne perhiz, bu ne lahana turşusu? Suudi Arabistan dışişleri bakanı basbayağı bir plandan söz ediyor. Geçiş döneminden sonra Esad gidecek. Cumhuriyet bunu ciddiye alıyor ki haber yapıyor. Ama iki gün sonra Esad’ın meşru lider olduğunu söyleyecek kadar rahat davranıyor. Hiç olmazsa biraz kuşku duyması gerekmez mi gazetenin?

Esad’ın Rusya seyahatini “Suriye’nin meşru lideridir” tezinin ilanına gerekçe yapabilmek için insanın somut olan her şeye gözünü kapaması gerekir. Esad Moskova’ya gizli gitmiştir! Sanki “gayri meşru” ilişki içindeki bir sevgili gibi gizlice görüşmüştür Putin’le. Ancak Şam’a döndüğünde açıklanabilmiştir görüşme. Üstelik gelişi Rus askeri uçağıyla olmuştur. Ne meşru devlet başkanı ama: Rus devletinin rehinesi gibi!

Daha ötesi var. Putin, Esad ile buluşmasının basına açık bölümünde, bütün dünyaya yayınlanan konuşmasında Rusya’nın katkısının sadece askeri alanda ve terörizme karşı mücadele olmayacağını, siyasi sürece de katkıda bulunacağını belirttikten hemen sonra eklemektedir: “Tabii bu soruna barışçı bir çözümü arzu eden öteki küresel güçlerle ve diğer bölge ülkeleriyle yakın temas içinde”. Diplomasinin dilini anlayabilen, bunun “ABD, Türkiye ve Suudi Arabistan ile anlaştım” demek olduğunu bilir. Yukarıda Suudi dışişleri bakanının ne dediğini aktarmıştık! Putin’in anti-emperyalizmi buraya kadar!

Putin, Esad’ı Moskova’ya fırçalamak için çağırmıştır, onurlandırıp “işte Suriye’nin meşru lideri” demek için değil! Putin, Suriye devletinin Libya gibi, Yemen gibi, hatta Irak gibi paramparça olmasını engellemeye, kendi ifadesiyle eski Sovyet cumhuriyetlerinden 4 bin insanın katıldığı tekfirci, mezhepçi safların güçlenmesine, yarın bunların Rusya’da yaşayan Müslüman topluluklarda aynı tür rejimler kurmaya girişmesine engel olmak için Suriye’ye gelmiştir. Şayet Suriye devletinin tek parça olarak ayakta kalması, devlet aygıtının çökmemesi için Esad’ın gitmesi gerekiyorsa onu da gönderecektir.

Rusya askeri müdahalesiyle Suriye’de Baas rejimini çöküşten kurtararak Esad’ın bağımsız bir şekilde, kendi kafasına göre uzlaşmaz bir politika izlemesine son vermeye yöneliyor. Tekfircileri bombalayarak ayrıca yeni rejimin gelecekte Rusya’nın çıkarlarına aykırı güçlerin eline geçmesine karşı şimdiden önlem alıyor. Bush’un Irak’ta Saddam’ı ve Baas’ı devirdikten sonra ülkeyi İran’a teslim etmesi, kolay kolay unutulacak bir deneyim değil ve çok taze!

Gerçek sitesi Rusya Suriye’ye girer girmez Rusya ile ABD arasında Esad’ın gitmesi konusunda anlaşma olduğunu yazmıştı. Anlaşmaya “Esad’lı geçiş, Esad’sız çözüm” adını vermişti. Gelişmeler adım adım bu teşhisin doğrulanmakta olduğunu gösteriyor. Sonunda bu çözüm de uygulanamayabilir. Ama Esad'ın Moskova’ya çağırılması gelecek Esad’ınmış gibi hesap yapmaya gerekçe olamaz.