Sırbistan halkı yolsuzluğa ve baskıya karşı ayağa kalktı

Sırbistan’da Novi Sad tren istasyonunun Kasım 2024’te çökmesiyle başlayan öfke dalgası, aylardır sürüyor ve ülke çapında onlarca noktaya yayıldı. Halk, Aleksandar Vuçiç iktidarına karşı adalet talebiyle sokaklarda.

1 Kasım 2024’te istasyonun çatısının çökmesi sonucu 15 kişi yaşamını yitirmiş, bir kişi ise daha sonradan hayatını kaybetmişti. Bu facia, yolsuzluk düzenine ve kalitesiz inşaat malzemelerine göz yumulmasının bir sonucu olarak görülüyor. Savcılık en az 13 kişiyi sorumlu tutarken, halk bu trajedinin sorumlusunun yalnızca şirketler değil, onları koruyan iktidar olduğunu haykırıyor.

Öğrencilerin boykotları ve üniversite işgalleriyle başlayan hareket, kısa sürede öğretmenlerin, işçilerin, çiftçilerin ve sanatçıların katılımıyla büyüyerek ülke genelinde kitlesel bir direnişe dönüştü. Bu baskılar sonucunda, Ocak 2025’te Başbakan Miloş Vuçeviç ve Novi Sad Belediye Başkanı Milan Duriç istifa etmek zorunda kalmıştı. Ancak eyleme katılan kitleler “sadece birkaç istifa değil, köklü bir değişim” istediklerini dile getirmeye devam ediyor.

Son haftalarda öfke yeniden yükseldi. Ağustos ortasında ülkenin yaklaşık 90 ayrı noktasında eylem düzenlendi. Novi Sad’da öfkeli kalabalık, Cumhurbaşkanı Vuçiç’in partisi SNS’nin (İlerici Sırp Partisi) binasına girerek camları kırdı, içerideki eşyaları sokağa fırlattı, duvarlara spreyle yazılar yazdı. Başkent Belgrad’da ise Vuçiç yanlıları ile eylemciler arasında havai fişekler ve meşalelerle şiddetli çatışmalar yaşandı. Polis, kitleleri dağıtmak için biber gazı ve cop kullandı. Bağımsız medyaya ve sosyal medyaya yansıyan görüntülerde, coplarla darp edilen, yerde sürüklenen gençler ve başı sargılı muhalefet milletvekilleri görüldü. Resmî açıklamalara göre sadece bir gecede 80’den fazla sivil ve 27 polis yaralandı, onlarca kişi gözaltına alındı.

Cumhurbaşkanı Vuçiç, eylemlere katılanları “ülkenin düşmanları” olmakla suçladı ve baskının artacağını ilan etti. Halk, Vuçiç ve çevresini organize suçla iş birliği yapmakla, siyasi rakiplerine şiddet uygulamakla ve basın özgürlüğünü boğmakla suçluyor.

Vuçiç, henüz erken seçim çağrılarına boyun eğmiş değil. Cumhurbaşkanlığı seçimleri normal takvime göre 2027’de yapılacak. Bugün Sırbistan’da öğrencilerden işçilere, köylülerden sanatçılara kadar toplumun farklı kesimlerinin katılımıyla geniş çaplı eylemler yaşanıyor. Kalabalıklar, “Artık yeter!” sloganlarıyla sokaklara çıkıyor. Siyasi baskıya ve yolsuzluğa karşı nasıl mücadele edileceğini hepimize gösteriyor.

Bu yazı Gerçek gazetesinin Eylül 2025 tarihli 192. sayısında yayınlanmıştır.