Ücretsiz izin dayatması: Kıdem ve ihbar tazminatının gaspı ve hileli iflaslara davetiye
Büyük bir kandırmaca ile “işten çıkartmanın yasaklanması” adı altında sunulan ücretsiz izin dayatması meclisten geçen istihdam paketi ile 3’er aylık sürelerle 30 Haziran 2021’e kadar uzatılabilecek. Bu uygulama patronlara kıdem ve ihbar tazminatı ödemeden fiilen işçileri işten atma olanağı tanıyor. Zorla ücretsiz izne çıkarılan işçiler günlük 39 liraya talim etmek zorunda kalıyor. Ücretsiz izni kabul etmeyen ve başka bir işe girmek isteyen işçiler ise kıdem ve ihbar tazminatlarını yakmak zorunda kalıyorlar. Bazı patronlar, ücretsiz izne çıkardıkları işçilere, ücretinde indirim yaparsan tekrar iş başı yaptırırım diyerek şantaj yapıyorlar.
Ücretsiz izindekiler resmi işsizlik rakamlarında görülmüyor
Ücretsiz izne çıkartılan işçiler resmi işsiz rakamları içinde görünmediği için işsizlik oranları olduğundan düşük görünüyor ve AKP iktidarı bu uygulamayı ekonomik durumu makyajlamak için de değerlendiriyor. İŞKUR’un son resmi açıklamasında sayısı 1,7 milyona ulaşan ücretsiz izne çıkartılanlar TÜİK’in işsizlik oranı hesapları içinde de yer almıyor. İşte işçiye zulüm olan, patronlar ve iktidar için ise salgını fırsata çeviren ücretsiz izin uygulaması bir yıl uzatılmak isteniyor.
Hileli iflaslara, işçilerin kıdem ve ihbar haklarının iç edilmesine davetiye
3 aylık süreler boyunca uzatılması öngörülen bu uygulama, patronlara hileli iflas yoluyla şirketin içini boşaltma olanağı da sağlıyor. İşçilerini ücretsiz izne çıkartan patronlar, bu zaman zarfında kıdem, ihbar ve ücret ödemeden şirketin içini boşaltabilir. Patron aylar sonra iflas ilan ettiğinde, işçiler kıdem ve ihbar alacaklarını tahsil etmek için haczedebilecek hiçbir varlık bulamayacaktır. Zaten işçi alacakları öncelik sırasında devlet ve banka alacaklarının arkasında gelmektedir. Bu şekilde iflas eden işletmelerde işçilerin kıdem ve ihbar hakları tamamen patron tarafından iç edilmiş olacaktır. Kriz dönemlerinde benzeri örneklerine çokça rastladığımız bu tür iflaslar yine yaşanacaktır. Tek çözüm bugünden itibaren işçilerin örgütlenerek fabrikada işçi denetimini oluşturmalarıdır. Çözüm iflas eden ve/veya toplu işten çıkarmaya (ya da ücretsiz izne) yönelen işletmelerin işçi denetiminde kamulaştırılmasıdır.
Bu yazı Gerçek Gazetesi'nin Ağustos 2020 tarihli 131. sayısında yayınlanmıştır.
