Asgari ücret, yani patron iktidarının dayattığı açlık ücreti!

Asgari ücretin 17.002 lira olduğu ülkemizde Türk-İş Ekim ayı itibarıyla dört kişilik ailenin sadece gıda masraflarından oluşan açlık sınırının 20.413 lira olduğunu açıkladı. Gıda harcaması ile giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamaların toplam tutarını ifade eden yoksulluk sınırı ise 66.553 lira. Bekâr bir işçinin yaşama maliyeti ise en az 26.527 lira. Bu rakamlar asgari ücretin belirleneceği yıl sonuna kadar daha da artacak. Asgari ücretliler 2025 yılının ilk zamlı ücretlerini aldıklarında yaklaşık rakamlarla açlık sınırı 22.300 lira, yoksulluk sınırı 72.542 lira bir bekar işçinin yaşam maliyeti de 29.000 lira olacak. Tabii ki yıl boyu hayat pahalılığı ile birlikte tüm bu rakamlar yükselmeye devam edecek. Bir an için Mehmet Şimşek’in Orta Vadeli Program’da koyduğu fantastik yüzde 17,5 yıllık enflasyon hedefinin gerçekleşeceğini düşünelim. Bu durumda bir sonraki asgari ücret zammına geldiğimizde açlık sınırı 26 bin lirayı yoksulluk sınırı 85 bin lirayı bekar işçinin yaşam maliyeti de 34 bin lirayı geçmiş olacak. Tabii ki Mehmet Şimşek’in fantastik hedefi gerçekleşmeyecek ve muhtemelen 2025 yılını 30 bin lirayı geçen bir açlık sınırıyla kapatacağız.

Asgari ücret açlık ücreti olmaya devam edecek

Türkiye’de asgari ücretin ne olacağı, ne kadar zam yapılacağı her zaman tartışılır. Ancak günün sonunda asgari ücret hep açlık sınırına endekslenmiş bir şekilde belirlenir. Asgari ücrete ilk zam yapıldığında açlık sınırına ulaşır ya da onu biraz aşar ve yıl içinde fiyatların artması ile tekrar açlık sınırının altına düşer. Aşağıdaki grafik de bu durumu net bir şekilde gösteriyor. Durum böyle iken asgari ücrete hedeflenen enflasyon (yüzde 17,5) oranında zam yapılması (20 bin lira) asgari ücretin daha yıl başından itibaren açlık sınırının altında kalması anlamına gelir. Dolayısıyla gerçekçi değildir. Hedeflenen enflasyon oranında zam yapılması fikrinin ortaya atılmasının sebebi ölümü gösterip sıtmaya razı etmektir. OVP’ye göre yıl sonu enflasyon oranı olan yüzde 41,5 zam yapılırsa asgari ücret 24 bin liraya gelir. Erdoğan’ın her yılki şovunu tekrarlayıp gönlünden kopmuş gibi bin lira daha koyduğunu varsayarsak bugünden kulislerde konuşulmaya başlanan 25 bin liraya geliriz. Sonuçta 20 bin ölümse 25 bin sıtmadır. Özünde değişen bir durum yoktur, her durumda asgari ücretli açlığa mahkûm edilmektedir.

Bu yazı Gerçek gazetesinin Kasım 2024 tarihli 182. sayısında yayınlanmıştır.