Sudan’da İMF ayaklanması

Arap dünyasının Afrika kıtasında en güney ucunda bulunan Sudan’da bir haftadır devam eden gösterilerde ülke içi kaynaklara göre 30’a yakın eylemci kolluk kuvvetlerince öldürüldü. Eylemler önce tarihi olarak sömürgecilik karşıtı tutumuyla ve güçlü sendikal geleneğiyle tanınan Atbara eyaletinde başladı. Daha sonra aralarında başkent Hartum da olmak üzere yaklaşık 15 kente yayıldı. Olayların patlak vermesine doğrudan doğruya ekonomik talepler yol açtı. Halk, ekmeğin ve benzinin fiyatının düşürülmesini talep ederek sokaklara döküldü. Ama mücadele adım adım siyasi bir karakter kazanıyor. Başkentteki gösterilerin hedefi 25 Aralık’ta meclisti, 26 Aralık’ta ise başkanlık sarayı.

Olayların temelinde hükümetin son dönemin ekonomik krizi ile başa çıkabilmek için İMF’yi ülkeye davet etmesi, İMF’nin de bir dizi başka tedbirle birlikte birtakım temel mallarda devlet sübvansiyonunun kaldırılmasını dayatmış olması yatıyor. En son buğday ve benzinde sübvansiyon kaldırılınca, ekmek fiyatları eski fiyatının üç katına yükseldi. 2017’de yüzde 70’e ulaşan enflasyon karşısında zaten ezilen halk, ekmek fiyatı da böylesine ani bir artışla üç katına çıkınca sokaklara döküldü. Ülke derin bir krizle sarsılıyor, yüzlerce insan ekmek kuyruklarında, otomobili olanlar benzin alabilmek için iki gece arabalarında yatıyor. Halkın yoksul katmanlarının, yeni koşullarda gelirinin yüzde 40’ını ekmeğe harcadığını söyleyenler var.

29 yıldır ülkenin başına çöreklenmiş olan Ömer Beşir’in askeri yönetimi, halkın haklı tepkisine karşı baskıyı arttırmış bulunuyor. Kolluk kuvvetleri halkın üzerine sık sık ateş açıyor. İnternet ve sosyal medya siteleri kapatılmış durumda. Başkent Hartum’da üniversiteler ve liseler tatil edildi. Arap dünyasının en zalim diktatörlerinden biri olan Beşir’in karşısında, başlangıçta bütünüyle kendiliğinden bir görünüm ile başlamış, ama adım adım örgütlenmekte olan halk var. Sudan Meslekler Örgütü adı altında çeşitli çalışan örgütlerini bir araya getiren bir kuruluş harekete önderlik yapıyor. Hekimler bu örgütte öncü rolü oynuyor. Ayrıca Ulusal Mutabakat Güçleri adını taşıyan bir siyasi muhalefet de beliriyor.

Sudan ekmek gösterileri, bugünlerde İMF’nin dikte ettiği politikaları uygulayan Ürdün hükümetine karşı başlayan yürüyüşlerle benzer özellikler taşıyor, ama onlardan çok daha sert ve iddialı. Muhalefet güçleri Ömer Beşir’in tasını tarağını toplayıp gitmesini talep ediyor. Ömer Beşir, emperyalist dünyanın sevmediği bir lider. Emperyalistler yıllar boyunca Darfur diye anılan bölgede soykırım yaşandığını ileri sürerek Sudan’ı yalıtmaya çalışmışlardı. Ancak ABD’nin Sudan’a karşı uyguladığı ambargoya geçen yıl son verildi. İMF’nin gelişi de emperyalist ülkeler ile Beşir hükümeti arasındaki yumuşamanın bir işareti olarak görülmeli.

Tabii bu gösterilerin, uzak emperyalist ülke Fransa’da da geniş yoksul halk kitlelerinin bir buçuk aydır “sarı yelek” giyerek protestoya giriştiği dönemle çakıştığı dikkat çekecektir. Konu yine benzinin fiyatı! Emperyalist olsun, emperyalizme bağımlı olsun, kapitalizmin hâkim olduğu bütün ülkelerde halk açlığa ve yoksulluğa karşı mücadeleye girişiyor.