Doğalgaz krizinin esas nedeni: İstibdad rejimi Merkez Bankası’na hortumu bağladı doğalgaz alacak döviz kalmadı!
İran’dan gelen doğalgazda yaşanan kesinti Türkiye’yi bir anda enerji darboğazına sürükledi. Organize Sanayi Bölgeleri’nde 72 saatlik elektrik kesintisi uygulamasına gidildi. Bu durum bir süredir AKP iktidarı tarafından anlatılan ihracat ve üretime dayalı ekonomi masallarıyla tam bir tezat oluşturuyor. AKP iktidarının, üretimin en önemli girdisi olan enerjinin arz güvenliğini planlayamadığı görülüyor. İran’ın açıklamasına göre yaşanan sorun hatlardaki arızadan kaynaklanıyor. Ancak bu durum öngörülemez bir afet ya da kaza falan değil. Enerji sektöründe hemen her yıl bu tür kesintiler yaşanıyor. Özellikle soğuk geçen kışlarda bu tür kesintiler daha da sık gerçekleşiyor.
Doğalgaz krizi çözemeyen iktidar yine çareyi verileri karartmakta buldu
Bu kesintilere karşı iktidarın doğalgaz depolaması gerekiyor. Ancak son yaşanan kriz dolayısıyla Silivri ve Tuz Golü’nde bulunan depolarda yeterli miktarda gaz depolanmamış olduğu ortaya çıktı. Daha önceki yıllarda yüzde 70’ler civarında olan doluluk oranının kışa girmeden önce Ekim ayında sadece yüzde 54 olduğu ve bu rakamın yüzde 32’ye kadar düştüğü görülünce BOTAŞ ve Enerji Piyasaları İşletme A.Ş (EPİAŞ) sitelerinde Silivri ve Tuz Gölü doğalgaz depolarındaki stok miktarını günlük olarak gösteren veriler yayından kaldırıldı.
İstibdad rejiminin hortumu doğalgaz rezervlerini de kuruttu
Peki neden yeterli miktarda doğalgaz alıp depolanmadı? Bu sorunun cevabı Merkez Bankası’nın hortumlanan rezervlerinde gizli. Yurtdışından doğalgaz ithalatı yapmakla yetkili olan BOTAŞ, bunun için gerekli dövizi piyasadan satın alamadığında Merkez Bankası’ndan temin ediyor. Gelin görün ki Merkez Bankası rezervlerinden 128 milyar doları 2017-2019 seneleri arasındaki seçim dönemlerinde buharlaştıran AKP iktidarı 2023’e doğru giderken bir kez daha hortumu Merkez Bankası rezervlerine bağladı. Merkez Bankası’nın politika faizini düşürerek ekonomiye kredi doping yapma planı sonucunda Merkez Bankası döviz rezervleri tamamen tükenerek eksiye düştü.
Kriz çözülemezse sanayide başlayan kesintiler yayılabilir
Özetle AKP ve Erdoğan, istibdad rejimini finanse etmek için rezervleri çarçur edince, yeterince doğalgaz stoklamak için döviz kalmadı. Yarı yarıya azalmasına göz yumulan doğal gaz stoklarıyla kışa girildi. Eğer yeterince stok yapılmış olsaydı her yıl benzerleri yaşanan tedarik sıkıntısı yine sanayi üretimine ve topluma yansımadan giderilebilecekken 72 saate varan üretim duruşlarıyla karşılaştık. İran’dan yaşanan tedarik sorununun uzaması halinde ise adım adım kesintilerin artması söz konusu. En sonunda şehirlerde elektrik kesintileri dahi gündeme gelebilir.
İşçiler değil krizi çıkaranlar bedelini ödesin!
Patronlar üretimdeki duruşların faturasını ücret kesintisi, telafi çalışması, ücretsiz izin ve zorunlu yıllık izin kullandırma şeklinde işçilere kesmeye başladı. Hepsi haksız ve hukuksuz olan bu dayatmalar karşısında AKP iktidarı suskun kalarak patronlara destek çıkıyor. İşçiler yaşanan krizde hiçbir sorumlulukları olmadıkları halde faturanın kendilerine ödetilmesine karşı çıkıyor. Örgütlü şekilde mücadele edenler patronların dayatmalarını püskürtüyor. Bununla birlikte yaşananlar işçi sınıfı için işyerlerinde patronlara karşı verilen mücadelenin istibdad rejimine karşı siyasi bir sınıf mücadelesinden ayrı düşünülmemesi gerektiğini de bir kez daha gösteriyor.
