Kırgızistan: Orta Asya’da orta oyunu

Sovyetler Birliği’nin dağılmasının en vahim sonuçları, çoğu Türki olan Müslüman halkların yaşadığı Orta Asya ülkelerinde doğdu. Yoksulluğa ve suç örgütlerinin yaygınlığına, ağır baskıya dayanan tek adam diktatörlükleri eşlik etti. 30 yıldır aynı eski Sovyet bürokratının yönettiği ülkeler var.

İlk bakışta, Kırgızistan bunlar arasında bir istisna oluşturuyor. Ülkeyi yöneten isimler sürekli değişiyor. Şimdilerde bu ülkeye Orta Asya’nın tek parlamenter demokrasisi diyenler de var. Oysa değişimin esas yöntemi seçimler falan değil, ayaklanmalar. 2005’te “renkli devrimler” silsilesi içinde, 1991’den beri ülkenin başında olan Asker Akayev devrilmiş, Rusya’ya kaçmıştı. Onun yerini alan Kurmanbey Bâkiyev 2010’da devrildi ve Belarus’a kaçtı. 2011-2017 yılları arasında ülkeyi yöneten Almazbey Atambayev de bir saray düellosundan sonra yolsuzluk suçlamasıyla hapse atıldı.

Kırgızistan’daki şimdilik en son ayaklanma geçtiğimiz Ekim ayı boyunca yaşandı. Muhalefet partilerinin 4 Ekim’deki seçimin sonucunu beğenmemelerinin ardından halk meydanları doldurdu, Beyaz Saray diye bilinen başkanlık ve parlamento külliyesini işgal etti. Atambayev ve insan kaçırma suçundan 2027’ye kadar yatması gereken bir başka politikacı Sâdır Caparov hapisten çıkarıldı. Caparov’un adamları 9 Ekim’de muhalefet partilerinin taraftarlarına saldırdı ve ülkede kontrolü adım adım ele geçirdi. Caparov önce başbakan oldu. Ardından Cumhurbaşkanı Cihanbeyov’u tehditle istifaya zorlayarak cumhurbaşkanı vekili oldu. 10 Ocak’ta da cumhurbaşkanı seçilmeye hazırlanıyor!

Son günlerde AKP’den, Kırgızistan’ı FETÖ’nün karıştırdığına dair sesler yükseliyor. Buradan sadece FETÖ’nün değil AKP’nin de olaylarla kısmi bir bağının olduğunu çıkarırsak yanılmış olmayız.

Herkes biliyor: Kırgızistan’da bütün siyasi güçlerin ardında organize suç çeteleri var. Kim iktidara gelirse, elinde gerçek deliller de olduğu için ötekileri içeri attırıyor. Eski cumhurbaşkanı Atambayev üç-beş günlük beylikten sonra yine hapiste!

Siz yine de Kırgızistan’dan gözünüzü ayırmayın. Halkı ayaklanmaya, Beyaz Saray işgale alıştı! Belli mi olur, bir gün bu suç çetelerinin hepsi birden hapsi boylayabilir!

Bu yazı Gerçek gazetesinin Kasım 2020 tarihli 134. sayısında yayınlanmıştır.