İşçi arkadaş! Bu önlemler yoksa güvende değilsin! Salgın komitelerini kur, önlemleri denetle! Güvende değilsen çalışmama hakkını kullan!
Koronavirüs, malzemenin cinsine göre birkaç saatten birkaç güne kadar değişen sürelerde yüzeylerde kalabilmektedir. Örneğin plastik yüzeylerde 5 gün, cam üzerinde 4 gün, çelik yüzeylerde 48 saat, alüminyum yüzeylerde 2-8 saat, kağıt üzerinde 4-5 gün, ahşap zeminlerde 4 gün, plastik eldivenlerin üzerinde ise 8 saat canlılığını koruyabilmektedir. Virüs bulaşan yüzeylere dokunan kişiler burun, ağız veya gözleriyle enfeksiyonu alabilirler. Virüs kapmış kişiler virüsü öksürme, hapşırma, nefes ve konuşma sırasında diğer kişilere bulaştırabilirler.
Alınması gerekli önlemler:
Koronavirüs enfeksiyonu olan hastalarda ateş, öksürük, nefes darlığı, boğaz ağrısı, baş ağrısı, ishal gibi belirtiler görülebilmektedir. Bu belirtilerin tümü her hastada olmayabilir (örneğin ateş görülmeyebilir). Bu belirtileri olanlar işe gitmemeli, en yakın hastaneye başvurmalıdır. Kronik hastalığı olan (tansiyon, şeker, kalp hastalığı gibi) işçiler işyerlerine bu süreçte hiç gitmemelidir. Bu işçilere ücretli izin verilmelidir.
Çalışma süresi: İşyerlerinde günlük çalışma saati kısaltılmalı, vardiya sayısı arttırılmalı, vardiya başına düşen işçi sayısı mümkün olan en az sayıya düşürülmelidir. Fabrika ve işyerlerinde molaların sıklığı ve süreleri çalışanların yeterli sıklıkta ellerini yıkamalarını ve kişisel hijyenlerini sağlayabilecekleri şekilde arttırılmalı ve düzenlenmelidir.
Maske ve koruyucu ekipman: İşyeri tarafından tüm işçilere cerrahi maske ve gerekli diğer kişisel koruyucu donanım temin edilmelidir. Enfeksiyon kapma riski daha yüksek olan hastane ve sağlık kuruluşlarında ise; sağlık çalışanlarına: koruyuculuğu yüksek maske (N95, fpp2 veya fpp3 maske), cerrahi maske, eldiven, tam yüz siperliği, tüm vücudu kaplayan terletmeyen tulum. Güvenlik ve temizlik çalışanlarına: cerrahi maske, eldiven, tam yüz siperliği, çizme verilmelidir. Cerrahi maskelerin koruyuculuğu 2 saat, koruyuculuğu yüksek maskelerin (N95, fpp2 veya fpp3 maske ) ise 8 saattir. Çalışma saatlerine göre ve yolda geçecek süre de göz önüne alınarak yeterli sayıda (örn. cerrahi maske için en fazla 2 saatte bir değiştirilecek şekilde) malzeme tüm çalışanlara sağlanmak zorundadır.
İşçi servisleri: İşçi servislerinde oturma düzeni sosyal mesafeyi gözetecek şekilde (2 koltuğa 1 kişi oturacak şekilde) ayarlanmalı, araç sayıları ve sefer sıklıkları bu yeni duruma göre arttırılmalıdır. Servis araçlarının her seferden önce ve sonra ayrıntılı temizliği yapılmalıdır. Servis araç girişlerine el dezenfektanı koyulmalı, araç şoförü dâhil olmak üzere tüm işçiler cerrahi maske takmalıdır.
İşyerine giriş ve çıkışlar: Fabrikaya girmeden önce sosyal mesafeye uyularak (her bir işçi arasında 1,5 metre aralık bırakacak şekilde) her bir işçinin temassız ateş ölçer ile ateşi ölçülmelidir. Ateşi yüksek çıkan (37,5 °C ve üzeri) işçilere koruyuculuğu yüksek maske taktırılmalı ve işyerinin sağlayacağı uygun bir araçla (araç şoförü de koruyuculuğu yüksek maske takmalı) en yakın hastaneye ulaşımı sağlanmalıdır. İşyeri giriş ve çıkışlarında yığılma ve kalabalık yaratan, ayrıca virüs bulaşmasına neden olabilecek kart basmalı, parmak izi okutmalı, turnikeli vb. sistemler kaldırılmalıdır. İşyeri soyunma odaları sosyal mesafe kuralına (her bir işçi arasında 1,5 metre aralık bırakacak şekilde) uyulacak şekilde kullanılmalıdır. Bu amaçla işçilerin işe başlayış ve bitiş zamanları soyunma odalarını bölük bölük kullanacakları şekilde planlanmalı; böylece yığılma olmasının önüne geçilmelidir. Her bir işçiye ayrı elbise dolabı tanımlanmalıdır. Gerektiği takdirde ek soyunma odaları ve dolapları tahsis edilmelidir. Çalışma bitiminde kirli iş elbiselerini ve kişisel koruyucu ekipmanları çıkarmak için ayrı bir soyunma odası oluşturulmalıdır.
Çalışma alanı: İşyeri çalışma alanları sosyal mesafe kuralı gözetilerek (her bir işçi arasında 1,5 metre aralık bırakacak şekilde) yeniden oluşturulmalıdır. Kapalı alanlar sık sık ve yeterli düzeyde havalandırılmalıdır. Eğer havalandırma merkezi olarak yapılıyorsa havalandırma sisteminin temizliği ve filtre değişim zamanı sıklaştırılmalıdır. İşyerinde kullanılan her alet edevat ve araç mesai sonlarında dezenfekte edilmelidir. İşçilerce ortak kullanılan ortamlar sıkça temizlenmelidir. Ortak alanların temizliğini yaparken “uygun yüzeye uygun bez” kullanımına dikkat edilmelidir. Genel temizlik için her gün yeniden hazırlanmak koşulu ile 100 ölçü suya 1 ölçü çamaşır suyu (yani 10 litre suya 100 cc çamaşır suyu) karıştırılarak hazırlanacak temizlik suyu yeterli olacaktır. Ancak temizlenecek alanın daha riskli olduğu düşünülüyorsa 1 litre suya 2 yemek kaşığı çamaşır suyu (900 cc suya 100 cc çamaşır suyu) karıştırılarak hazırlanan temizlik suyu tercih edilmelidir. İşyerinin farklı noktalarına, elle temas edilmesine gerek duyulmayan yeterli sayıda çöp kutuları yerleştirilmelidir. Sabun ve el antiseptiklerine çalışanların kolayca ulaşması sağlanmalıdır.
Eğitim: İşçilere el yıkamayı özendirecek çarpıcı poster ve afişler dağıtılmalı ve uygun yerlere asılmalıdır. Mümkün olduğunca toplantı ve grup eğitimleri ertelenmeli; elzem eğitimlerin sosyal mesafe kuralına uyularak küçük gruplar şeklinde verilmesi sağlanmalıdır. Hijyenik el yıkama ile ilgili uygulamalı eğitimler (mümkünse uzaktan eğitim yoluyla) verilmelidir.
Yemekhane ve dinlenme alanları: Sosyal mesafe (her bir işçi arasında 1,5 metre aralık bırakacak şekilde) ve hijyen kuralları göz önünde bulundurularak sıra ve masa düzeni uygun şekilde ayarlanmalıdır. Bu amaçla işçilerin mola başlayış ve bitiş zamanları yemekhaneyi bölük bölük kullanacakları şekilde planlanmalı; böylece yığılma olmasının önüne geçilmelidir. Yemekhane ve dinlenme alanları sık aralıklarla havalandırılmalı ve dezenfekte edilmelidir. Yemekhanede kullanılan malzemelerin tek kullanımlık ürünlerden oluşması sağlanmalıdır.
Bu yazı Gerçek gazetesinin Mayıs 2020 tarihli 128. sayısında yayınlanmıştır.
