Zehir dolu uçak gemisi söküm için Aliağa’ya geliyor: Patronlara hurda kârı çevreye ve halka ölüm saçıyor!

Brezilya donanmasına ait olan ve geri dönüşüm için hurdaya çıkan NAe São Paulo isimli uçak gemisi 10,5 milyon Brezilya Reali (yaklaşık 3 milyon Dolar) Cormack Maritime şirketi tarafından İzmir Aliağa’da bulunan SÖK Denizcilik adına satın alındı ve şirket önümüzdeki günlerde geminin parçalanmak üzere İzmir Aliağa’ya doğru yola çıkacağını açıkladı. Fransa tarafından 1957’de inşa edilip 2000 yılında Brezilya’ya satılan gemi, yarım yüzyıldan fazla bir zaman nükleer denemeler dahil askeri faaliyetler için kullanılmış ve içerisinde 600 tonu aşkın asbestin yanı sıra çok sayıda kimyasal ve ağır metal bulunduğu tahmin ediliyor. 

Dünya Sağlık Örgütü’nün kesin kanserojen olarak tanımladığı, Avrupa’da kullanımı doksanlı yılların sonunda itibaren yasaklanan asbest, rüzgarla çevreye kolayca yayılabiliyor ve maruz kalınan miktara göre kanser, Alzheimer, Parkinson gibi ölümcül hastalıklara yol açmasıyla biliniyor. Asbest lifleri kolayca insan ciğerine yerleşebiliyor ve havada on gün süreyle kalabiliyor. 600 ton asbest ise maruz kalındığı takdirde başta söküm işini yapan işçilerin ve bütün şehrin sağlığını doğrudan etkileyebilecek bir tehlike yaratıyor. Asbestin üzerine bir de gemide yapılan nükleer denemeler ve askeri faaliyetler düşünülürse denebilir ki Türkiye’ye tonlarca ağırlıkta, neredeyse üç futbol sahası büyüklüğünde bir kanser hücresi geliyor! 

Aliağa’da gemi sökümü halkın sağlığını tehdit ediyor.

Bu gemi Aliağa’da sökümü yapılacak ilk tehlikeli gemi değil. Daha önceden de Aliağa’da tehlikeli madde bulunduran pek çok geminin sökümü yapılmıştı. 2013 yılında, üst sınır değerinden 5 kat fazla radyoaktif madde barındıran bir geminin söküm işlemini durdurma kararı, geminin sökümü tamamlandıktan aylar sonra çıkmıştı. 2018 yılında ise yine Aliağa’da, Harrier isimli bir gemiden, denize bilinçli olarak tankerlerle petrol boşaltıldı ve deniz çevre ilçelerdeki kıyılara ulaşacak kadar petrolle kaplandı. Gemi söküm yönetmeliği uyarınca söküm işlemi esnasında olası yayılmalara karşı geminin etrafının denizden çevrilmesini zorunlu tutan madde yok sayıldı! Sicili tedbirsiz ve denetimsiz yapılan söküm işlemleri ile dolu Aliağa’da, yüzlerce ton asbest ve ağır metal yüklü NAe Sao Paulo gemisinin sökümünü sağlıklı bir şekilde yapmak mümkün değildir. Aliağa’da bu geminin sökümünü yapacak ne tesis ne de imkân vardır! NAe Sao Paulo’nun söküm anlaşması iptal edilmeli, geminin ülkeye girişi derhal engellenmelidir.

Emperyalist Avrupa çöpünü ihraç ediyor!

Türkiye’de sökümü yapılan gemiler çoğunlukla Avrupa’dan ve Amerika’dan geliyor. 1980’li yıllardan beri kendi ülkelerinde büyük gemilerin sökümünün yapılmasını yasaklayan emperyalist ülkeler gemilerini sökülmek üzere Pakistan, Bangladeş ve Türkiye’ye gönderiyor. Söküm tesislerinin sertifikaları AB tarafından veriliyor. Ancak AB emperyalizmi, sertifika verdiği işi kendi ülkelerinde yapmaktan kaçıyor! Aliağa’da bulunan AB sertifikalı 8 gemi söküm tesisinin 13’e çıkması bekleniyor. Bu gelecekte Türkiye’ye daha çok tehlikeli madde dolu hurda geminin gelmesi yani İzmir halkının canının daha çok tehlikeye girmesi anlamına geliyor.

Hurda uçak gemisi kullanılabilir mi?

Müstafi Emekli Amiral Cihat Yaycı, söz konusu uçak gemisinin donanma personelinin eğitimi için tahsis edilmesini öneriyor. Bu öneri Türkiye’nin kendisine ait bir uçak gemisi inşa etmesi önerisiyle birleşiyor. Üretim maliyeti 8-10 milyar dolar arasında olan bir uçak gemisinin idame ettirilmesi için yıllık 1 milyar dolarlık ek bir maliyete katlanmak gerekiyor. Bağımsızlık iddiasıyla savunulması gülünçtür çünkü ekonomik açıdan bu uçak gemisi emekçi halkın boynuna ek bir pranga olacaktır. Bölgesel güç olma argümanı ile savunulduğunda ise durum çok daha vahimdir. Türkiye burjuvazisinin yayılmacı hevesleriyle girişilen maceracı dış politikanın getirdiği felaketler ortadadır. Uçak gemisi bu yayılmacı politikayı bir üst düzeye taşımak denizaşırı maliyetli ve kanlı maceralara girişmek demektir.      

NAe Sao Paulo durdurulsun, gemi söküm şirketleri kamulaştırılsın!

Gemi söküm şirketleri kâr edecek diye binlerce tersane işçisinin hayatının tehlikeye atılması, kentin havasının ve suyunun zehirlenmesi kabul edilemez. NAe São Paulo isimli uçak gemisinin ülkemiz karasularına girmesi derhal engellenmelidir! Büyük gemilerin sökülmesi işi, başta sökümde çalışan binlerce işçi olmak üzere çevreyi ve bölge halkının tamamını tehlikeye atan bir iştir. Halk sağlığını bu kadar yakından ilgilendiren bir işkolu, gemi söküm patronlarına ve çoğunluğu emperyalist şirket olan gemicilik şirketlerine teslim edilmemelidir. Gemi söküm şirketleri kamulaştırılmalı, bütün söküm işlemleri meslek odaları ve işçi sendikalarınca denetlenmeli, bütün gemi söküm planları kamuoyuna açık olmalıdır!